Ταξιδεύω στην Πελοπόννησο και αναρωτιέμαι για το είδος της σχέσης που θα περιέγραφε καλύτερα την επαφή μου με αυτό τον τόπο. Φτάνω στην περιοχή της Νεμέας και θυμάμαι την τελευταία φορά που βρέθηκα στο αμπέλι του Παλυβού, με ξεναγό τον Γιώργο να θρυμματίζει μέσα μου κάθε αμυδρή αμφιβολία για τη σημασία του κρασιού στη γαστρονομική μας ταυτότητα.
Περνάω τον κάμπο της Μαντινείας και το μυαλό μου στρέφεται στην Αγία Φωτεινή, έναν εμβληματικό ναό δίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο, που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1970 με αρχιτέκτονα τον Παπαθεοδώρου, τον μαθητή του Πικιώνη. Ένα πρωτοποριακό αρχιτεκτόνημα που ο Τσαρούχης δεν δίστασε να αναφερθεί σε αυτό με τη φράση «φλέβα νερού για τους διψώντες». Αφήνω πίσω μου την Τρίπολη, τη γενέτειρα του σπουδαίου Έλληνα ποιητή και πεζογράφου Κώστα Καρυωτάκη και στριφογυρίζω στα ανεκπλήρωτα της ζωής μας. Στις εκπλήξεις και στα απρόσμενα κρίνονται πολλά και κάποια τέτοια θα επιδιώξουμε να ζήσουμε σε αυτό το ταξίδι. Η χρονική συγκυρία μπορεί να επιβάλλει αυτοπεριορισμούς και επιπλέον μέτρα προστασίας, ωστόσο όλα αυτά δεν θα σταθούν ικανά να περιορίσουν στο ελάχιστο την αξία ενός road trip στην Πελοπόννησο, όποτε και αν αυτό καταστεί δυνατό να πραγματοποιηθεί.
Ο ασημένιος κάμπος
Είχαμε περάσει την Τρίπολη και με αφετηρία την Αθήνα, το ταξίδι μας είχε διαρκέσει λιγότερο από δύο ώρες. Μπροστά μας πλέον απλώνεται ο κατάφυτος με ελαιόδεντρα μεσσηνιακός κάμπος. Το ελαφρύ αεράκι ανεμίζει τα φύλλα των δέντρων, γεμίζοντας τον κάμπο ασήμι. Πόσες φορές έχουμε μιλήσει για την αξία του ποιοτικού ελαιολάδου στη διατροφή μας και πόσες ακόμη περισσότερες έχουμε βρεθεί μπροστά σε πολύ προσεκτικές προσπάθειες από παραγωγούς που θέλουν να κάνουν γνωστό στα πέρατα της γης αυτό το μοναδικό προϊόν; Ένα τέτοιο είναι και αυτό που παράγεται σε αυτόν εδώ τον τόπο, από την ποικιλία της κορωνέϊκης ελιάς.
Το θαύμα της Αρχαίας Μεσσήνης
Βρισκόμαστε στη γειτονιά της Αρχαίας Μεσσήνης και οδηγώντας ανάμεσα στα περιβόλια, η σκέψη μοιραία μάς οδηγεί σε ένα θαύμα που συντελείται εδώ, με επικεφαλής τον σπουδαίο αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη. Η ανάδειξη του αρχαιολογικού πάρκου της Αρχαίας Μεσσήνης και τα θετικά που έχουν προκύψει για την περιοχή, αλλά και τη χώρα, με κάνουν να σκέφτομαι πόσο κοστίζουν οι αγκυλώσεις και τι θαύματα γεννιούνται όταν τις ξεπερνούμε. Περπατώντας ανάμεσα στα υποδειγματικά αναστηλωμένα μνημεία και το καλοδιατηρημένο θέατρο που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης, αποκτά κανείς την καλύτερη εικόνα του αρχαίου οικισμού. Φτάνοντας στο στάδιο, δεν πρωτοτυπήσαμε και μπήκαμε στον πειρασμό ενός υποτυπώδους αγώνα, με τη συνέχεια να γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα στον χώρο των ιερών, όπως εκείνο του Δία, αλλά και το επιβλητικό, δωρικού ρυθμού ηρώο – μαυσωλείο της οικογένειας των Σαιθιδών. Σαν να βρεθήκαμε σε μία βόλτα στους δρόμους μιας πόλης και αυτό το στοιχείο είναι που φέρνει στο μυαλό μια ατάκα από τη συνέντευξη που είχε δώσει ο καθηγητής κ. Πέτρος Θέμελης το 2015, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Οι επισκέπτες δεν μπορεί να μένουν έξω από τον φράκτη των αρχαιολογικών χώρων, να βλέπουν από μακριά τα αρχαία θέατρα, να σταματούν στην κλειδωμένη πόρτα των ναών και των μοναστηριών. Είναι αναγκαίο να τους προσφέρεται αναψυχή, σε συνδυασμό με γνώση για τα μνημεία και την αξία τους, αναψυχή που να συνάδει βέβαια με τον χαρακτήρα τους».
Στα παράλια του Ιονίου
Ξημερώσαμε στη Μεσσηνία, στο πλάι του Ιονίου, στο παράκτιο δάσος με τη μαύρη πεύκη, με την ανοιχτή καταγάλανη θάλασσα να απαιτεί από εμάς να κάνουμε μια βουτιά. Η ατέλειωτη αμμουδιά που ξεκινάει από το Βουνάκι Μεσσηνίας και καταλήγει στο Κατάκολο Ηλείας μοιάζει σαν έναν θησαυρό καλά κρυμμένο. Τα αποτυπώματα στην άμμο από τις θαλάσσιες χελώνες caretta – caretta, που κάνουν το μεγάλο ταξίδι από τη Δυτική Μεσόγειο και έρχονται σε αυτή την παραλία για να γεννήσουν τα αυγά τους, μας «οδήγησαν» στον περιβαλλοντικό σταθμό για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας. Βρίσκεται στον Αγιαννάκη, μια ανάσα από την Κυπαρισσία, στο κτήριο του σιδηροδρομικού σταθμού, όπου μάθαμε ενδιαφέροντα στοιχεία για την πορεία του θαλάσσιου θηλαστικού και τους τρόπους προστασίας.
Η Νέδα
Περάσαμε στην Ηλεία και βλέποντας τον ποταμό Νέδα, το φυσικό σύνορο των δύο νομών, σκέφτομαι ένα ταξίδι πριν από μερικά χρόνια στο φαράγγι και τον καταρράκτη της Νέδα. Η διάβαση του φαραγγιού ήταν μία πρωτόγνωρη διαδικασία, που έχει εντυπωθεί ανεξίτηλα στο μυαλό, ενώ το μπάνιο στο παγωμένο νερό, στη φυσική πισίνα που δημιουργεί ο μεγάλος καταρράκτης, ήταν από τα πιο αναζωογονητικά στοιχεία των ταξιδιών μου.
Μαγική Αρχαία Ολυμπία
Αυτό το ταξίδι στη Νοτιοδυτική Πελοπόννησο, όπως σημείωσα και στην αρχή, σχεδιάστηκε την περίοδο της καραντίνας. Και σχεδιάστηκε αντίστροφα. Η Αρχαία Ολυμπία ήταν ο προορισμός και όλα τα υπόλοιπα ήρθαν να δημιουργήσουν ένα ιδανικό διήμερο. Κάθε φορά, συμβαίνει το ίδιο. Είναι αυτή η μοναδικότητα της Αρχαίας Ολυμπίας και η συμπαντική της γοητεία, που μας τύλιξε με τρόπο τελεσίδικο. Για πολλοστή φορά, στο σημείο συνάντησης λαών και πολιτισμών, στη σκιά του Κρόνιου λόφου, εκεί όπου γίνεται η αφή της Ολυμπιακής Φλόγας, το ταξίδι αλλάζει διάσταση και γίνεται κάτι πάνω και πέρα από μία απλή περιήγηση. Αυτή η φλόγα που ταξιδεύει τον κόσμο, ευελπιστεί ακόμη και σήμερα στη συμφιλίωση και την κατάπαυση του πυρός. Σταθήκαμε να ξαποστάσουμε μέσα στο εργαστήριο του γλύπτη Φειδία, που μετατράπηκε σε πρωτοβυζαντινή Βασιλική και ήταν αυτή η λεπτομέρεια που ήρθε για να μας θυμίσει εκείνο το αόρατο νήμα που μας συνδέει με το παρελθόν μας.
Το ταξίδι αυτό μπορεί να ολοκληρώθηκε κάπως έτσι, αλλά δεν μπορώ να μη μνημονεύσω έναν άλλο μοναδικό ναό της περιοχής, εκείνον του Επικούρειου Απόλλωνα στα ορεινά της Πελοποννήσου, στις Βάσσες Φιγαλείας, ο οποίος αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1986. Σε υψόμετρο 1.130 μέτρων, το δεύτερο μισό του 5ου αι. π.Χ ο Ικτίνος, ο αρχιτέκτονας του Παρθενώνα, δημιούργησε αυτό τον ναό αφιερωμένο στον Απόλλωνα, καθώς βοήθησε τους Φιγαλείς να ξεπεράσουν την επιδημία της πανώλης. Θυμάμαι ξεκάθαρα ένα πρωινό του περασμένο Νοέμβρη, με την ομίχλη να έχει σκεπάσει τα πάντα, να πλησιάζω τον σκεπασμένο με ειδικό περίβλημα ναό. Αν έχετε μία ημέρα ακόμη, μην το χάσετε. Το ταξίδι συνεχίζεται!
